انگشتان پا شامل استخوان‌ها، مفاصل، عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها، اعصاب و عروق خونی بسیاری است که به علل مختلف می‌توانند در معرض آسیب قرار گیرند. در این میان انگشت شست پا بیشتر از سایر انگشتان ممکن است دچار درد و ناراحتی شود زیرا هنگام راه رفتن 90 درصد وزن بدن بر روی شست پا قرار می‌گیرد به همین دلیل بیشتر دردهای ناحیه انگشتان پا در شست پا به وجود می‌آید.
درد انگشت شست پا عارضه نسبتاً شایعی است که می‌تواند به دلیل بیماری، ناهنجاری یا آسیب در هر کدام از قسمت‌های پا مثل پوست، اعصاب، استخوان‌ها، رگ‌های خونی یا بافت‌های نرم رخ دهد. این درد می‌تواند باعث کاهش سرعت حرکت و راه رفتن شود. در بسیاری مواقع می‌توان با روش‌های خانگی نسبت به درمان سریع انگشت پا پرداخت ولی در برخی موارد نیاز به مراجعه به پزشک و انجام درمان‌های تخصصی می‌باشد.
علت دردهای انگشت شست پا
درد انگشت شست پا می‌تواند به علل زیر بروز پیدا کند:
- آسیب: شکستگی استرسی، سوختگی، جابجایی مفصل انگشت، سرمازدگی، پارگی یا کوفتگی، فشار و یا رگ به رگ شدن ممکن است موجب ایجاد درد در انگشت شست پا شود.
- عفونت‌ها: عفونت قارچی یا درد پای ورزشکاران، عفونت پوستی، عفونت استخوان یا عفونت و التهاب مفاصل می‌تواند باعث احساس درد در قسمت انگشت شست پا شود.
- پینه و میخچه: این دو عارضه باعث ضخیم شدن پوست خصوصا در قسمت زیر انگشت شست شده و باعث دردناک شدن انگشت شست و ایجاد مشکل در راه رفتن می‌شوند.
- بورسیت: التهاب کیسه‌های بورس که در اطراف مفصل قرار گرفته‌اند ممکن است درد انگشت شست را به دنبال داشته باشد.
- نقرس: نقرس شکل حادی از آرتروز است که به دلیل تجمع اسید اوریک در مفاصل بروز می‌یابد. سطح بالای اسید اوریک می‌تواند رسوبات کوچکی را در میان مفصل ایجاد نماید که بسیار دردناک است. علائم اولیه نقرس اغلب ابتدا در مفصل شست پا آشکار می‌شود و سبب دردهای شدید و تورم می‌شود.
- هالوکس والگوس: انحراف انگشت شست پا، بونیون یا هالوکس والگوس یک توده استخوانی است که معمولا به دلیل پوشیدن کفش‌های نوک‌تیز یا پاشنه بلند به وجود می‌آید. این بر آمدگی موجب تورم کناره انگشت شست و درد آن می‌شود.
- انگشت چکشی: در این عارضه شکل انگشتان پا به دلیل استفاده از کفش نامناسب تغییر می‌کند و باعث می‌شود انگشتان پا دردناک شوند.
- نوروم مورتون: نوروم مورتون عارضه‌ای است که در آن به علت فشار زیاد به کف پا یا پوشیدن کفش‌های نامناسب، عصب‌های موجود بین انگشتان پا تحت فشار قرار گرفته و باعث ایجاد درد، خارش و بی‌حسی بین انگشتان پا و کف پا می‌شود.
- نوروپاتی دیابتی: افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند به دلیل آسیب‌پذیری بیشتر در رگ‌های خونی و اعصاب پیرامونی آن، بیشتر معرض مشکلات پا قرار دارند.
- آرتروز: در صورتیکه غضروف‌های موجود بین مفصل ضعیف شوند، مفاصل ملتهب و دردناک می‌شوند. هنگامی که این عارضه در پا اتفاق بیفتد معمولا بر مفصل انتهایی انگشت شست اثر می‌گذارد و موجب بروز درد در شست پا می‌شوند.
- سزاموئیدیت: به التهاب استخوان‌های سزاموئید که در زیر انگشت شست و اطراف تاندون قرار دارند سزاموئیدیت گفته می‌شود که ناشی از استفاده بیش از حد از انگشت شست است. این بیماری می‌تواند سبب درد، تورم، کبودی و مشکل در حرکت دادن انگشت شست شود.
- فرو رفتگی ناخن در گوشت: فرورفتن ناخن معمولا در انگشت شست پا اتفاق می‌افتد و زمانی به وجود می‌آید که لبه کناری ناخن، پوست انگشت را پاره کند و باعث بروز درد، تورم و قرمزی در انگشت شست پا شود.
- بیماری پا چمنی: در فعالیت‌ها یا ورزش‌هایی که نیاز به دویدن و توقف‌های سریع دارد، مفصل انگشت شست به دلیل فشارهای مکرر و کوبیده شدن به انتهای کفش در هنگام توقف سریع آسیب می‌بیند و درد زیادی را باعث می‌شود.
چگونه درد انگشت شست را تشخیص دهیم؟
برای درمان درد انگشت شست ابتدا باید علت دقیق درد مشخص شود تا درمان مناسب با آن انتخاب شود. ابتدا سابقه کامل آسیب و تعیین محل دقیق درد و زمان شروع آن و حرکاتی که باعث بدتر شدن یا تسکین درد شست پا می‌شوند کاملا بررسی می‌شوند. پزشک معاینه کاملی از وضعیت پا به عمل می‌آورد و سپس با توجه به تشخیص درد انگشت شست و نوع بیماری، درمان مناسب انتخاب می‌شود.
چگونه درد انگشت شست پا را درمان کنیم؟
برای درمان درد انگشت شست پا ابتدا باید بیماری‌های زمینه‌ای که ممکن است باعث بروز درد شده باشد را درمان نمود. اما به طور کلی روش‌هایی وجود دارند که می‌توانند درد انگشت شست را تسکین دهند و در بهبود آن موثر باشد.
درمان خانگی درد انگشت شست پا:
- دارو درمانی: داروها و پمادهای زیادی وجود دارند که ممکن است برای حل مشکلات مفصل شست پا توصیه شوند. برای مثال تزریق داروهای کورتیکوستروئیدی یا استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای کاهش درد شست پا و تورم آن مفیدند. برای مواردی مانند نقرس یا دیابت، درد انگشت باید با استفاده از داروها و کنترل اسید اوره یا قند درمان شود.
- استفاده از پدهای طبی: این پدها در داخل کفش قرار داده می‌شوند تا فشار بر روی استخوان شست کاهش یابد.
- استفاده از کفش‌های مناسب: کفش‌های طبی مناسب، تکیه‌گاه خوبی برای پاها به وجود می‌آورند که می‌تواند از شکل‌گیری مشکلات مفصل شست پا و جلوگیری از درد آن کمک کند. کفش‌های ورزشی زنانه و کفش‌های ورزشی مردانه هم در کاهش میزان آسیب به پا در حین ورزش بسیار موثر می‌باشند. خانم‌هایی که به مشکل ورم مفاصل پا یا پنجه پا مبتلا هستند نباید از کفش‌های پاشنه‌بلند استفاده کنند زیرا باعث وارد آمدن فشار غیر ضروری بر پا می‌گردد. کفش‌های طبی زنانه کف محافظتی بهتری دارند و هنگام راه رفتن فشار کمتری به پای فرد وارد می‌کنند. درصورتیکه درد انگشتان به دلیل قوز ایجاد شده در انگشت شست باشد بهتر است از کفش‌های هالوکس والگوس که پنجه پهن دارند استفاده کرد تا انگشت شست تحت فشار قرار نگیرند.
- استفاده از کفی‌های طبی: کفی کفش، با اصلاح شکل و راستای پنجه پا و توزیع وزن بدن بر روی پا می‌تواند باعث کاهش درد انگشت شست در هنگام پیاده‌روی گردد.
- گرما و سرما درمانی: با استفاده از یخ می‌توانیم تورم و درد ناشی از التهاب را در انگشت شست کاهش و با گرما درمانی می‌توان گردش خون در مفاصل را بهبود داد.
- ماساژ: ماساژ پا می‌تواند به تسکین درد شست پا، التهاب مفاصل یا عضلات آن کمک زیادی نماید. ماساژ ملایم محل آسیب دیده می‌تواند تاثیر شگفت انگیزی در کاهش درد آن داشته باشد.
بیشتر بدانیم: آموزش جامع ماساژ پا
درمان پزشکی درد شست پا:
- اولتراسوند: این روش درمان موثری برای درد شست پا است. در این روش امواج صوتی با فرکانس یک میلیون لرزش در ثانیه به ناحیه آسیب دیده و دردناک ارسال می‌شوند و می‌توانند با نفوذ در بدن موجب تسکین درد در آن ناحیه شوند.
- فیزیوتراپی: در صورتی که درد شست پا بیشتر از دو تا سه هفته طول بکشد، بیمار برای بازیابی دامنه حرکتی و نیروی انگشت آسیب دیده و ترمیم آن به فیزیوتراپی نیاز خواهد داشت.
- لیزر درمانی: لیزر درمانی روشی است که در آن از طول موج‌های مشخص نور برای تاثیر بر بافت‌های آسیب دیده استفاده می‌کنند. این کار موجب کاهش درد و تسریع فرایند درمان می‌شود و از آن جهت از بین بردن درد شست پا، تورم و افزایش عملکرد آن استفاده می‌کنند.
- تمرین‌های کششی: انجام حرکات کششی قبل و بعد از هر ورزش بخصوص فعالیت‌هایی که همراه با دویدن باشد می‌تواند میزان آسیب دیدگی انگشت شست و مفصل آن را کاهش دهد.
- الکتروتراپی: در روش الکتروتراپی با استفاده از امواج الکتریکی باعث کاهش سرعت و یا منحرف کردن پیام‌های درد از اعصاب پا به مغز می‌شوند.
- شاک‌ویو تراپی: در این روش با وارد کردن آسیب‌های کوچک به بافت‌های پنجه پا باعث تحریک روند ترمیم بدن با شکل‌گیری رگ‌های خونی و ارسال مواد مغذی بیشتر به نواحی آسیب دیده شده و علائم درد پا را از بین می‌برد.
- جراحی: در صورتیکه اقدامات ذکر شده نتواند موجب کاهش درد بیمار شود ممکن است بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد.
| درمان درد انگشت شست پا | |
|---|---|
| درمان خانگی | درمان پزشکی |
| دارودرمانی | اولتراسوند |
| پد طبی | فیزیوتراپی |
| کفش مناسب | لیزردرمانی |
| کفی طبی | تمرین‌های کششی |
| گرما و سرما درمانی | الکتروتراپی |
| ماساژ | شاک‌ویو تراپی |
| _ | جراحی |
برای پیشگیری از دردهایی که ممکن است در پا یا انگشتان پا اتفاق بیفتد بهتر است موارد زیر را رعایت نمایید:
- وزن خود را در محدوده ایده‌آل نگه دارید. اضافه وزن فشار زیادی را به پاهای شما وارد می‌کند.
- از پوشیدن کفش‌های تنگ، نوک تیز با پاشنه‌های خیلی بلند اجتناب کنید. از کفشی استفاده کنید که بتواند به خوبی از پای شما محافظت می‌کند.
- در هنگام آسیب دیدگی انگشت شست بهتر است از دمپایی طبی یا صندل طبی استفاده نمایید.
- انجام تمریناتی که باعث بروز درد در انگشت شست می‌شوند را محدود کنید.
- قبل از شروع ورزش حتما بدن خود را گرم کنید.
سخن پایانی
درد انگشت شست پا می‌تواند بر اثر ضربه، بیماری مزمن یا فشار شدید به وجود بیاید و به مرور زمان بیشتر شود. برخی از آسیب دیدگی‌ها را می‌توان با استراحت و مسکن درمان کرد. با این وجود، بعضی از بیماری‌ها مانند آرتروز یا دیابت نیازمند راه حل‌های بلند مدت هستند.
با ایجاد تغییراتی ساده در سبک زندگی مثل کنار گذاشتن کفش‌های غیر استاندارد و نامناسب و استفاده از کفی‌های طبی می‌توان خطر آسیب دیدگی و درد انگشت شست پا را کاهش داد.
منبع:
سلام. در مقاله فرمودید که آتروز می تونه یکی از علل درد انگشت پا باشه. این آرتروز قابل درمان هست؟
پاسخ: سلام و عرض ادب. تاکنون هیچ روش درمانی برای آتروز انگشت شست پا وجود ندارد و با انجام یکسری روش‌های درمانی ساده تنها می‌توان درد آن را کاهش داد.