بیماری بورسیت (Bursitis) چیست؟ علت، علائم، پیشگیری و درمان بورسیت

بیماری بورسیت (Bursitis) یکی از علل درد مفاصل

بورس یک کیسه کوچک و پر از مایعی است که بین بافت‌هایی مانند تاندون‌ها و استخوان‌ها قرار دارد و مانند یک ضربه‌گیر باعث کاهش اصطکاک بین قسمت‌های متحرک بدن مثل اطراف مفاصل شانه‌ها، آرنج‌ها، لگن، زانو و اطراف تاندون آشیل در پاشنه پا می‌شود. بورس‌ها حاوی مقدار کمی مایع سینوویال هستند که غنی از کلاژن و پروتئین است و بین قسمت‌های متحرک بدن نقش یک روان‌کننده را ایفا می‌کند. زمانیکه به علت بیماری یا استفاده زیاد از مفصل سطوح بورس‌ها به طور مکرر بر روی هم ساییده شوند این کیسه‌ها ملتهب شده و فرد به بیماری بورسیت مبتلا می‌شود. التهاب بورس باعث می‌شود مایع درون آنها افزایش پیدا کند و مانند یک بادکنک متورم شود. هرچه میزان مایع درون بورس بیشتر گردد، درد و حساسیت نیز افزایش می‌یابد. گاهی نیز خونریزی به داخل بورس موجب عفونت بورس می‌شود.

در بیشتر موارد، درد ناشی از ابتلا به بورسیت چند هفته پس از انجام اقدامات درمانی مناسب از بین می‌رود اما در صورت عدم رعایت راهکارهای پیشگیرانه، احتمال عود مجدد آن بسیار زیاد است.

1. ضربه خوردن: وقتی ضربه‌ای مستقیم به یکی از مفاصل مثل زانو، آرنج یا شانه وارد شود ممکن است باعث نشت خون در بورس و التهاب و تورم آن شود.
2. انجام حرکات مکرر: انجام حرکات مکرر مانند پرتاب توپ با دست یا شوت کردن توپ با پا یا پریدن‌های مکرر در تمرینات ورزشی می‌تواند موجب ابتلا به بورسیت شود. به طور کلی استفاده از یک مفصل در طولانی مدت و انجام یک حرکت مکرر باعث سایش بورس‌ها روی هم و تورم آنها می‌شود.
3. عفونت: هر چه بورس به سطح پوست نزدیک‌تر باشد، بیشتر در معرض ابتلا به بورسیت عفونی توسط باکتری‌ها است. افراد مبتلا به دیابت، بیماران کلیوی و افرادیکه سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است بیشتر در معرض ابتلا به بورسیت عفونی یا سپتیک هستند. حدود 85 درصد از بیماران مبتلا به بورسیت عفونی را مردان تشکیل می‌دهند.
4. بیماری‌های روماتیسمی: افراد مبتلا به برخی بیماری‌های روماتیسمی مانند نقرس نیز ممکن است به دلیل تجمع کریستال‌ها در نواحی مفاصل دچار بورسیت شوند.
5. فشار مداوم روی بورس: تکیه بر روی آرنج برای مدت طولانی، زانو زدن طولانی برای انجام فعالیت‌های خاص یا نشستن طولانی‌مدت بر روی سطوح سخت، می‌تواند عاملی برای التهاب بورس‌ها باشد.

1. درد شدید و یا تیرکشنده در اطراف مفصل درگیر که با حرکت آن مفصل بیشتر می‌شود.
2. تورم در اطراف مفصل درگیر
3. گرمی و قرمزی بر روی ناحیه درگیر
4. ناتوانی در حرکت دادن مفصل
5.  حساسیت به لمس
6. خشکی مفصل
7. تب که نشانه بورسیت عفونی است.

بورس اوله کرانون در نوک استخوان آرنج قرار دارد که با التهاب آن، بورسیت آرنج ایجاد می‌شود. بورسیت آرنج که از شایع‌ترین نوع بورسیت می‌باشد که با خم و راست کردن آرنج و یا آسیب دیدگی و ضربه درد آن شدت یافته و احتمال عفونت نیز در آن شایع می‌باشد.

آسیب دیدگی‌های شانه باعث التهاب بورس ساب اکرومیال در شانه می‌شود. در صورت ابتلا به بورسیت شانه، دامنه حرکتی شانه محدود گشته و در کنار شانه و جلوی آن درد بروز می‌کند.

بزرگترین بورس در بدن، بورس ایلیوپسوآس است که در قسمت جلوی مفاصل لگن قرار دارد. آسیب دیدگی‌های لگن، اضافه وزن، روماتیسم مفصلی، رشد زائد استخوان برروی استخوان لگن، باعث التهاب بورس می‌شود. در بیماری بورسیت لگن درد در قسمت خارجی لگن و یا باسن بروز می‌کند که این درد به سمت جلوی قسمت میانی ران و تا زانو کشیده شده و در هنگام بالا رفتن از پله و یا صاف شدن لگن شدیدتر می‌شود.

بیماری بورسیت زانو، در اغلب موارد در کشکک زانو و قسمت داخلی زیر مفصل زانو و در اثر آسیب دیدگی‌های تدریجی همانند زانو زدن روی سطوح سخت در طولانی مدت، ضربات شدید به زانو، فعالیت‌های زیاد ایجاد و در آن بورس‌های نزدیک زانو ملتهب و دردناک می‌شود.

در اغلب مواقع با انجام اقدامات اولیه بورسیت ‌بهبود پیدا می‌کند. در صورتی که اقدامات اولیه برای درمان آن مفید واقع نشد به پزشک مراجعه کنید تا با درمان‌های پزشکی التهاب بورسیت را کاهش دهد. در موارد بورسیت حاد که هیچ‌کدام از اقدامات فوق بورسیت را درمان نکرد، ممکن است پزشک جراحی را برای بیرون آوردن بورس تجویز نماید.

1. استراحت: بهتر است برای مدتی از مفصل دردناک استفاده نکنید. بورسیت عارضه‌ای است که به خوبی به استراحت جواب می دهد.
2. متوقف کردن فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد می‌شوند.
3. کمپرس یخ: قرار دادن  یخ به مدت 20 دقیقه دو بار در روز به کاهش تورم ناشی از بورسیت کمک می‌کند.
4. بانداژ کردن محل بورسیت
5. بالا نگه داشتن موضع درد: منطقه آسیب دیده را بالاتر از سطح قلب نگه دارید تا خون در آن منطقه جمع نشود.

 - درمان پزشکی برای کاهش درد بورسیت:

1. تجویز داروهای ضد التهابی: اگر التهاب بورس به دلیل وجود یک عفونت ایجاد شده باشد، پزشک داروهای آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد. تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی داخل بورس نیز درد و التهاب مفصل آسیب‌دیده را کم خواهد نمود. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی که به عنوان کرم در دسترس هستند نیز می‌توانند در بخش پوستی و بر روی بورس آسیب دیده ماساژ داده شوند تا در تسکین درد کمک کنند.
2. فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یا انجام حرکات ورزشی، ماهیچه‌های اطراف منطقه‌ آسیب دیده را تقویت کرده و علاوه بر کاهش درد می‌تواند تا حدودی از عود مجدد درد جلوگیری کند.  فیزیوتراپی می‌تواند شامل روش‌های متفاوتی باشد که با توجه به شدت و نوع بورسیت توسط فیزیوتراپیست تجویز می‌شود. مانند: کرایوتراپی، الکتروتراپی، تحریکات الکتریکی، شاک ویو تراپی، لیزرتراپی، اولتراسوند تراپی و ... .
3. تخلیه مایع درون بورس: پزشک ممکن است برای کاهش مایع اضافی و درمان التهاب بورس سوزن سرنگ را به داخل بورس فرو ببرد و مایع موجود در آن را تخلیه کند.
4. استفاده از وسایل کمکی: استفاده‌ موقت از عصا و واکر جهت جلوگیری از فشار روی منطقه آسیب دیده شدت درد و التهاب را کم می‌کند.
5.  استفاده زانو بند یا قوزک بند برای بورسیت مفصل زانو یا مچ می‌تواند در استراحت دادن به مفصل و کاهش درد و التهاب موثر باشد.
6. استفاده از پدهای پاشنه و پوشیدن کفش طبی مناسب جهت تسکین بورسیت پاشنه توصیه می‌گردد.

برای مشاهده و خرید انواع کفش طبی کلیک کنید.

7. اوزون تراپی: در اوزون تراپی با تزریق موادی به بافت‎های آسیب دیده و ملتهب، میزان اکسیژن در آن بافت را افزایش می‌دهند. این کار سرعت سوخت‌وساز را افزایش داده و فرایند ترمیم تسریع پیدا می‌کند.
8. جراحی: در موارد شدید و مزمن که هیچ‌کدام از اقدامات فوق برای درمان موثر نبودند، بورس ملتهب باید با کمک جراحی بیرون آورده شود

1.  برای پیشگیری از بورسیت از مفاصل خود محافظت کنید.
2.  اگر می‌خواهید پیاده‌روی کنید از کفش‌های روزمره زنانه یا کفش‌های روزمره مردانه که برای پیاده روی توصیه می‎شوند استفاده کنید.
3. به هیچ‌عنوان برای ورزش کردن از کفش‌های معمولی استفاده نکنید. در فعالیت‌های شدید پاهای شما نیاز به محافظت بیشتری در برابر ضربه‌ها دارند. ضربه‌ و فشار مکرر به پا می‌تواند باعث بروز بورسیت پاشنه یا مچ پا شود. بنابراین سعی کنید از کفش‌ ورزشی زنانه یا کفش ورزشی مردانه در هنگام فعالیت ورزشی استفاده کنید.
4. در صورت انجام حرکات تکراری، به منظور اجتناب از فشار بیش از حد به یک منطقه خاص از بدن به دفعات منظم استراحت کنید.
5. قبل از ورزش حتما بدن خود را گرم کنید.
6. برای بلند کردن صحیح  وسایل از روی زمین زانوها را به طور کامل خم کنید و کمر خود را صاف نگه دارید تا فشار زیادی به بورس‌های ناحیه لگن و زانو وارد نشود.
7. ورزش کنید. تقویت عضلات و ماهیچه‌ها و مفاصل از آسیب‌های احتمالی مفصلی جلوگیری خواهد کرد.
8. اگر کار شما به نحوی است که نیاز به زانو زدن مکرر دارد، استفاده از پد زانو یا زانو بند بسیار مهم است.
9. استفاده از سبد چرخ دار: از آنجا که حمل کردن اجسام سنگین فشار و استرس زیادی به شانه‌ها وارد می‌کند، برای حمل آن‌ها از سبدهای خرید چرخ دار استفاده کنید.
10. کنترل وزن: به یاد داشته باشید که اضافه‌وزن باعث می‌شود که فشار بیشتری به مفاصل وارد شود.

سخن پایانی

بورسیت عارضه دردناکی است که به دلیل التهاب کیسه‌های حاوی مایع که بین مفاصل و تاندون‌ها وجود دارد ایجاد می‌شود. این بیماری که به دلیل ضربه یا فشار مکرر به وجود می‌آید با استراحت و محدود کردن فعالیت‌هایی که به مفصل یا تاندون فشار وارد می‌کند به مرور زمان بهبود می‌یابد. بورسیت انواع مختلفی دارد و درمان‌ آن نیز با توجه به نوع و شدت بیماری متفاوت است. اما با انجام تغییراتی در روند انجام فعالیت‌ها می‌توان تا حدودی از بروز این عارضه پیشگیری نمود.

منبع:

hopkinsmedicine/bursitis couses