انگشت چکشی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

گاهی اوقات در انگشتان پا نوعی بدفرمی ایجاد می‌شود و این انگشتان به گونه‌ای تغییر شکل می‌دهند که مفصل میانی به سمت پایین خم شده و شبیه یک چکش می‌شود. این وضعیت اغلب برای انگشت دوم اتفاق می‌افتد که در این حالت به آن انگشت چکشی می‌گویند اما اگر تمام انگشتان (به جز انگشت شست) درگیر شوند به آن انگشت چنگالی هم گفته می‌شود. این عارضه اغلب بر اثر مشکلات ساختاری پا و یا پوشیدن کفش‌ نامناسب مثل کفش‌های پاشنه بلند و نوک تیز ایجاد می‌شود.

چنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص و درمان شود می‌توان از عوارض بعدی آن جلوگیری کرد اما در صورت عدم درمان وضعیت وخیم‌تر و درناک‌تری به وجود خواهد آمد که نیاز به عمل جراحی و در موارد نادر قطع انگشت خواهد داشت.

جدا از اینکه این بیماری کدام انگشتان را درگیر کند دو نوع انگشت چکشی وجود دارد:

الف- انگشت چکشی قابل‌انعطاف: در ابتدای پیدایش این بیماری، زمانی که انگشت را در دست می‌گیرید امکان صاف کردن مفصل وجود دارد اما با رها کردن آن، انگشت به حالت خمیده برمی‌گردد. به این وضعیت انگشت چکشی انعطاف‌پذیر می‌گویند. در این مرحله بیماری چندان شدید نیست برای همین روش‌های درمانی زیادی برای آن وجود دارد.

ب- انگشت چکشی سخت: وقتی بیماری شدت بگیرد باعث می‌شود تاندون‌های انگشتان سفت ‌و سخت شوند و در اثر فشار وارده، مفصل از محور خود خارج می‌شود، در این مرحله، انگشت پا نمی‌تواند حرکت کند. معمولا در این شرایط فرد به عمل جراحی نیاز خواهد داشت.

انگشت چکشی ناگهانی اتفاق نمی‌افتد بلکه در طول زمان به دلیل فشار وارد شده به انگشتان پا تغییرات ساختاری در عضلات و تاندون‌ها ایجاد می‌شود که باعث خم شدن این انگشتان می‌شود. عضلات موجود در هر انگشت به ‌صورت هماهنگ با هم کار می‌کنند. در صورتیکه تعادل این عضلات به هم بخورد فشار زیادی بر تاندون‌ها و مفاصل انگشتان وارد می‌شود. این فشار درنهایت می‌تواند منجر به شکل‌گیری انگشت چکشی شود. البته دلایل دیگری هم در ایجاد این عارضه موثرند از جمله:

1. ژنتیک: در برخی افراد، نقص‌های ساختاری که از طریق ژن‌ها به ارث می‌رسند، احتمال شکل‌گیری انگشت چکشی را بیشتر می‌کنند.
2. بیماری‌های زمینه‌ای: وجود بیماری‌ها و مشکلاتی مانند آرتروز، دیابت، کف پای صاف یا قوس بیش ‌از اندازه کف پا نیز می‌تواند موجب انگشت چکشی شود.
3. کفش نامناسب: پوشیدن کفش‌های خیلی تنگ، نوک تیز و یا پاشنه‌ بلند موجب خم شدن انگشتان پا و ابتلا به عوارض زیادی از جمله انگشت چکشی می‌شود. بعد ازمدتی به علت سائیده شدن کفش به انگشت، پینه یا میخچه هم روی انگشت یا زیر پنجه ایجاد می‌شودکه خم شدن انگشت را تشدید می‌کند.

4. ضربه: وارد شدن ضربه به انگشتان پا مثلا در شوت زدن‌های مکرر در صورت نداشتن کفش مناسب که از پنجه و انگشتان به خوبی حمایت کند می‌تواند باعث بروز چنین عارضه‌ای شود.

• علائم و نشانه‌های انگشت چکشی درطول زمان و در صورت عدم رسیدگی و درمان بدتر می‌شوند.
• انگشت چکشی باعث می‌شود که مفصل میانی انگشتان خمیده شده و درد زیادی در ناحیه انگشتان، سینه پا و زیر انگشت خم شده به وجود آید تا آنجا که پوشیدن کفش را دشوار کند.
• مفاصل انگشتان متورم و قرمز می شود و ممکن است در بالا یا پایین انگشتان به دلیل ساییده شدن به کفش، میخچه یا پینه ایجاد شود.
• در موارد شدید انگشت توانایی حرکت را از دست می‌دهد.

درمان‌های بسیاری برای بهبود علائم بیماری انگشت چکشی وجود دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

1. کفش خود را عوض کنید. کفشی را انتخاب کنید که پنجه پهنی داشته و در جلوی آن فضای کافی برای انگشتان وجود داشته باشد و اندازه آن کمی از طول پایتان بلندتر باشد. پاشنه آن کوتاه بوده و بتواند به‌ خوبی از قوس پا حمایت کند. تمامی ویژگی های مطرح شده در کفش های دیابتی نهفته است کفش‌ ورزشی یا صندل های دیابتی جلو بسته که روی انگشتان پا را می‌پوشانند، می‌تواند گزینه مناسبی برای درمان انگشت چکشی پا باشد.

برای مشاهده و خرید انواع صندل طبی کلیک کنید

2. مراقب پینه و میخچه‌ها باشید. از پاهای خود در برابر بروز پینه و میخچه جلوگیری کنید و در صورت ابتلا به هر نوع پینه و میخچه برای درمان آن سریعا اقدام کنید. هیچگاه سعی نکنید میخچه یا پینه را خودتان از پا جدا کنید زیرا این کار می‌تواند باعث ایجاد عفونت شود. برای آگاهی از راه‌های درمان میخچه و پینه به مقاله های موجود در بانک کفش مراجعه کنید.

3. انگشت چکشی  را بانداژ کنید. با استفاده از پد محافظ انگشتتان یا یک نوار باریک کمک گرفته و به ‌آرامی انگشت شست پا، انگشت چکشی و انگشت مجاور آن را ببندید. این کار باعث می‌شود به مرور زمان انگشت پای چکشی در وضعیت طبیعی خود قرار بگیرد. اما توجه داشته باشید که صاف شدن انگشت دائمی نخواهد بود لذا برای تکمیل مراحل درمان، از اصلاح کننده‌های انگشت و تمرینات ورزشی کمک بگیرید.

برای خرید پد محافظ انگشتان کلیک کنید

4. از کفی مناسب استفاده کنید. استفاده از کفی‌هایی که بتوانند قوس کف پا را به خوبی حمایت کنند و انگشتان را در یک موقعیت راحت‌تری نگه ‌دارند برای کاهش علائم و تسکین درد انگشت چکشی بسیار اهمیت دارد.

برای مشاهده کفی پای قوس دار کلیک کنید

5. تمرینات ورزشی را هر روز انجام دهید. تمرینات ورزشی کمک می‌کنند تا مفاصل انگشتان تقویت شوند و قابلیت انعطاف بیشتری پیدا کنند. برخی از این تمرینات را به عنوان نمونه در اینجا بیان می‌کنیم:

برداشتن حوله با انگشت پا: برای انجام این تمرین روی یک صندلی بنشینید و حوله‌ای را روی زمین قرار دهید. در حالی که پاشنه خود را روی زمین قرار داده اید سعی کنید حوله را با انگشتان خود جمع کنید. این تمرین را حداقل ۱۰ تا ۱۲ بار تکرار نمایید. می‌توانید زمانیکه در حال تماشای تلویزیون یا مطالعه هستید این تمرین را انجام دهید.

حرکت کششی پا: روی زمین بنشینید و زانوهای خود را به حالت کشیده درآورید. یک حوله یا نوار پارچه‌ای را پشت انگشتان خود قرار دهید و به سمت خود بکشید به‌ نحوی‌که انگشتان به ‌آرامی کشیده شوند. این موقعیت را حداقل ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه‌دارید.

کشش انگشتان پا: پای خود را روی زمین گذاشته و انگشتان پا را جمع کنید، سپس پنجه پا را بلند کرده و تا آنجا که می‌توانید انگشتان را باز کنید. این موقعیت را ۱۰ ثانیه نگه‌دارید. سعی کنید هر روز سه الی چهار بار این تمرین را تکرار کنید.

برداشتن تیله با انگشت: تیله‌ یا تعدادی سنگ را از روی زمین بریزید سپس سعی کنید با کمک انگشتان پای خود آنها را برداشته و داخل یک ظرف قرار دهید.

6. از محصولات درمانی مخصوص استفاده کنید. پدهای مخصوص، تیوپ‌های پنجه پا، آتل، اسپیلنت انگشتان پا و سایر ابزارها و آرتزهای موجود می‌توانند بسیار کمک کننده باشند. این محصولات هم برای درمان انگشت چکشی انعطاف‌پذیر و هم برای برخی از موارد انگشت چکشی سخت مفید هستند.

برای مشاهده انواع پد جداکننده انگشتان کلیک کنید

7. فیزیوتراپی: در کنار استفاده از روش‌های درمانی دیگر و تمرینات ورزشی، می‌توانید برای تسکین درد و کاهش علائم بیماری از روش‌های مختلف فیزیوتراپی مثل جریان الکتریکی و کاربرد یخ یا گرما استفاده کنید. البته توجه داشته باشید که این روش در کنار درمان‌های دیگر موثر است و اگر انگشت چکشی اصلاح نشود تسکین ایجادشده توسط فیزیوتراپی موقتی خواهد بود.
8. ماساژدرمانی: این روش نیز مانند فیزیوتراپی به کاهش استرس و فشار بر روی انگشت چکشی کمک می‌کند. ماساژدرمانی نیز به صورت موقت عضلات ناحیه انگشتان پا را آرام می‌کند و در کنار روش‌های اصلاحی انگشتان به تسکین درد ناشی از آن کمک می‌کند.
9. عمل جراحي: اگر درمان‌های غیر جراحی نتوانند علائم بیماری را کاهش دهند و یا شدت بیماری به اندازه‌ای است که با این روش‌ها قابل درمان نیست و فرد درد زیادی را تحمل می‌کند، ممکن است  پزشک روش جراحی را پیشنهاد کند. برای جراحی انگشت چکشی نیز روش‌های مختلفی وجود دارد:

- آرتروپلاستی: در این روش، قطعه کوچکی از استخوان مفصل و یا استخوان انگشت پا برداشته می‌شود.

- آرترودز: گاهی اوقات برای صاف کردن انگشت، کل مفصل برداشته می‌شود که به آن خشک‌کردن مفصل نیز می‌گویند.

- قرار دادن پین: در برخی شرایط نیز برای اصلاح وضعیت استخوان از ابزارهای مخصوص جراحی مانند پین‌ها استفاده می‌کنند.

- گاهی برای صاف کردن انگشت، تاندون مفصل تغییر داده می‌شود.

- ایمپلنت گذاری در مفصل: ممکن است برای صاف کردن مفصل از ایمپلنت استفاده شود.

- قطع عضو: در موارد نادر، برای درمان انگشت چکشی ممکن است آن را قطع نمایند.

سخن پایانی

بسیاری از مشکلات و ناراحتی‌های ایجاد شده در پا به علت پوشیدن کفش‌های نامناسب به وجود می‌آید. استفاده از کفش‌های پاشنه بلند، تنگ و با پنجه‌های باریک در طولانی مدت می‌تواند یکی از علل بروز بیماری انگشت چکشی شود. در ابتدای شروع این بیماری می‌توان با تغییر سبک زندگی و انجام روش‌ها و تمرین‌های اصلاحی علائم بیماری را کاهش داد اما در صورتیکه این مشکل شدت پیدا کند مجبور به انجام عمل جراحی و یا حتی قطع انگشت خواهید شد. پس برای اینکه از درد و عوارض وخیم این بیماری در امان بمانید همین امروز به فکر خرید یک کفش طبی و مناسب باشید.