درد زیر پنجه پا (متاتارسالژی)+ 14 روش درمانی فوق العاده

پای ما از استخوان‌های زیادی تشکیل شده که عموما آنها را به سه دسته استخوان تارس، متاتارسال و فالانکس ها تقسیم می‌کنند.  متاتارسال استخوان‌هایی بلند در کف پا هستند که به استخوان‌های انگشتان متصل می‌شوند. علاوه بر استخوان‌ها، در کف پا اعصاب بسیار کوچکی نیز وجود دارند که بین استخوان‌های متاتارسال قرارگرفته‌اند. هنگامی‌ که استخوان‌های متاتارسال به همدیگر فشار بیاورند اعصابی که بین آنها قرار دارند نیز تحت فشار قرار می‌گیرند و ملتهب می‌شوند و باعث ایجاد درد در قسمت سینه پا می‌شوند که در اصطلاح پزشکی به آن متاتارسالژی گفته می‌شود.

متاتارسالژی یک بیماری نیست بلکه یک علامت است. زیرا درد زیر پنجه پا به علل مختلفی ممکن است ایجاد شود و اگر به موقع درمان نشود می تواند باعث گسترش درد به سایر نقاط پا و فشار بر روی پای دیگر شود.

1. استفاده زیاد از پا: راه رفتن زیاد بر روی سطوح سفت و یا انجام دادن تمرینات ورزشی سنگین باعث می‌‌شود که فشار بسیار زیادی به پنجه پا وارد شود. دویدن زیاد یا انجام ورزش‌هایی که پریدن‌های مکرر در آن وجود دارد باعث واردشدن فشار و درد در ناحیه متاتارسال می شود
2. پوشیدن کفش نامناسب: استفاده از کفش‌های تنگ و پاشنه بلند فشار زیادی را بر روی پنجه وارد می‌کند پوشیدن کفش‌های غیر استاندارد در هنگام ورزش نیز می‌تواند به پا آسیب وارد کند. بانوان به دلیل استفاده از کفش‌های پاشنه بلند درد بیشتری را در ناحیه متاتارسال پای خود تجربه می‌کنند. استفاده از کفش طبی زنانه به دلیل قرارگیری پا در وضعیت استاندارد یکی از روش‌های کاهش درد در ناحیه متاتارسال پا است.
3. وزن زیاد: اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی به پنجه و زیر آن وارد نماید.
4. افزایش سن: با بالا رفتن سن قسمتی از چربی زیر پا که از پنجه پا محافظت می‌کند از بین می‌رود و باعث بروز متاتارسالژی می‌شود.

برخی از بیماری‌ها یا اختلالات آناتومیک نیز ممکن است فرد را دچار درد متاتارسال نماید. مانند:

5. نوروم مورتون: این عارضه توموری خوش خیمی است که در مسیر یکی از اعصاب کف پا ایجاد می‌شود و موجب بروز درد، سوزش و گزگز در زیر پنجه پا می‌شود.
6. قوس زیاد کف پا: عدم تعادل در قدرت عضلات کف پا باعث ایجاد قوسی بیش از حد نرمال در کف پا می‌شود و درد و ناراحتی را در زیر پنجه پا موجب می‌شود.
7. انگشت چکشی: در این بیماری شکل انگشتان پا تغییر می‌کنند و بند اول انگشتان به سمت بالا منحرف می‌شود. این وضعیت فشار زیادی را به مفصل بین متاتارس و فالانکس وارد کرده و موجب بروز درد در زیر پنجه پا می‌شود
8. هالوکس والگوس: هالوکس والگوس یا انحراف انگشت شست عارضه‌ای است که در آن مفصل بین متاتارس و فالانکس انگشت شست به سمت بیرون منحرف می‌شود. این انحراف، فشار زیادی به زیر پنجه پا وارد می‌کند که باعث درد و ناراحتی می‌شود.
9. جراحی قبلی بر روی پا: انجام برخی جراحی‌ها روی پا مانند جراحی هالوکس والگوس می‌تواند درد زیر پنجه را ایجاد نماید.
10. شکستگی متاتارس: گاهی ممکن است درد زیر پنجه ناشی از  شکستگی استخوان‌های متاتارسال بر اثر راه رفتن و دویدن زیاد ایجاد شود.
11. آرتریت: التهاب مفاصل متاتارسوفالانژیال یا نقرس نیز از علل بروز درد زیر پنجه پا است.
12. دیابت: نوروپاتی دیابتی می‌تواند موجب آسیب به اعصاب کف پا و بروز درد در زیر پنجه شود.
13. شکل پنجه و انگشتان پا: در برخی افراد انگشت دوم پا بلندتر از انگشت شست است. این وضعیت، تعادل طبیعی جلوی پا را بر هم می‌زند و منجر به ایجاد عدم تعادل در مقدار وزن وارد شده بر استخوان متاتارس دوم می‌شود.
14. خشکی و سفتی مچ پا: این وضعیت نیز می‌تواند فشار زیادی را به استخوان‌های متاتارسال وارد کند.

مهمترین علائم متاتارسالژی، درد در زیر پنجه پا است که با ایستادن، راه رفتن و دویدن بیشتر می‌شود و برخی از افراد این درد را مشابه وجود سنگریزه در کفش خود تشریح می‌کنند. گاهی اوقات درد در زیر یکی از متاتارسال‌ها حس می‌شود اما گاهی ممکن است این درد در زیر تمام پنجه پا حس شود.

ممکن است بیمار احساس سوزش، درد تیر کشنده یا درد خفیف داشته باشد که با سوزن سوزن شدن پا یا بی حسی انگشت همراه شود. زیرا این اختلال بر روی اعصاب پا تاثیر می‌گذارد و ممکن است نقاط مختلفی از اطراف انگشتان پا یا زیر پنجه را درگیر نماید. در اغلب مواقع نشانه‌های این اختلال به آهستگی پیشرفت می‌کنند اما گاهی نیز به صورت ناگهانی به وجود می‌آیند خصوصا اگر با دویدن یا پریدن فشار زیادی به پنجه پا وارد شود.

بیماری‌های مختلفی در پا می‌تواند علائمی مشابه متاتارسالژی داشته باشد. در چنین شرایطی پزشک برای تشخیص علت درد زیر پنجه پا، پس از بررسی پا و نحوه راه رفتن بیمار ممکن است از روش‌های مختلفی همچون موارد زیر استفاده کند تا بهترین روش را برای درمان متاتارسالژی تجویز کند.

آزمایش خون: جهت کنترل دیابت و بررسی اسید اوره

سونوگرافی: برای شناسایی عارضه‌هایی همچون مورتون نروما و بورسیت

تصویربرداری با اشعه X: شناسایی و بررسی هرگونه شکستگی استخوان

اسکن ام آر آی (MRI): تشخیص علل درد ناحیه متاتارسال، کنار پا و شرایطی که باعث عدم تعادل بیومکانیکی می‌شود.

1. استراحت دادن به پا

اگر به درد زیر پنجه پا مبتلا شدید اولین توصیه به شما استراحت دادن به پا است. فعالیت‌ها یا ورزش‌هایی که قبلا  با آنها مشغول بودید را برای مدتی کنار بگذارید و فشار بر روی پا را به حداقل برسانید. در هنگام ایستادن یا راه رفتن هرگاه احساس درد کردید بنشینید و پاها را روی سطحی  بلند مثل صندلی قرار دهید.

2. استفاده از دمپایی طبی

خانم‌ها ساعت‌های زیادی را برای انجام امور روزانه سرپا می‌ایستند. این امر باعث ایجاد درد در ناحیه متاتارسال یا درد پاشنه پا می‌شود بنابراین استفاده از دمپایی طبی زنانه انتخاب مناسبی برای کاهش درد است. علاوه بر این استفاده از دمپایی مخصوص خارپاشنه سبب کاهش فشار در پا و کنترل درد می‌شود.

3.  استفاده از کمپرس یخ

با قرار دادن کمپرس سرد روی ناحیه دردناک می‌‌توانید درد و تورم را کاهش دهید. چند تکه یخ را درون یک کیسه مخصوص یا حوله قرار دهید و روزی چند بار و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه آن را روی پای خود بگذارید.

4.  استفاده از کفش مناسب

استفاده از کفش‌های طبی بهترین توصیه برای کسانی است که دچار درد زیر پنجه پا می‌شوند زیرا گاهی علت اصلی درد همین کفش‌های غیر استاندارد و نامناسب است. از کفش هایی استفاده کنید که کاملا اندازه‌پایتان باشد. پاشنه آن کوتاه بوده و در قسمت پنجه فضایی کافی برای انگشتان داشته باشد. کفش‌های ورزشی زنانه و کفش‌های ورزشی مردانه مهمترین ابزار برای ورزشکاران و خصوصا دونده‌ها است. کفش را مناسب با ورزشی که انجام می‌دهید انتخاب کنید و کفش‌های فرسوده را برای حفاظت از پاها عوض کنید. همانطور که در ابتدا گفتیم هالوکس والگوس یکی از علت های درد در ناحیه متاتارسال است پس بهتر است اگر به بیماری انحراف انگشت شست مبتلا هستید با استفاده از کفش مخصوص هالوکس والگوس درد ناحیه متاتارسال را کاهش دهید.

برای مشاهده و خرید کفش ورزشی کلیک کنید

5. استفاده از مسکن‌ها یا تزریق داروهای استروئیدی

استفاده محدود از داروهای مسکن می‌‌تواند به طور موقت درد پای شما را کم کند. تزریق استروئید نیز سطح درد و تورم و التهاب بدن را کاهش می‌دهد.

6. بستن پا با استفاده از بانداژهای فشاری

می‌توانید برای کنترل درد و تورم با یک باند فشاری پای خود را ببندید. بهتر است برای تاثیر بیشتر این روش پای خود را از قسمت پنجه تا مچ ببندید.

7. استفاده از کفی داخل کفش

قرار دادن کفی طبی مناسب در داخل کفش می‌تواند فشاری که به استخوان‌های متاتارسال وارد می‌شود را کم کند و وزن بدن را به طور متعادل در تمام قسمت‌های پا پخش کند و از فشار آمدن روی یک نقطه و ایجاد درد جلوگیری می‌کند.

برای مشاهده و خرید کفی طبی کلیک کنید.

8. استفاده از پد متاتارسال

پدهای متاتارسال، بهترین روش برای درمان متاتارسالژی به شمار می‌روند. این پدها در داخل کفش‌ و دقیقا زیر استخوان متاتارس قرار می‌گیرند و از فشار آمدن بیش از اندازه بر این ناحیه جلوگیری می‌کنند و می‌توانند درد زیر پنجه پا را در هنگاه راه رفتن و فعالیت کم کنند.

برای مشاهده و خرید پد متاتارسال کلیک کنید.

9. فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمانی است که  با تمرین‌ها و ابزارهای مخصوص می‌تواند سفتی و خشکی مچ پا را کم کند و با کمک به کشش تاندون آشیل درد ناشی از آسیب به متاتارسال را کم کند.

10. ماساژ پا

ماساژ دادن پا روش خوبی برای نرم کردن پا، شل کردن عضلات و کاهش فشار و تسکین درد قسمت زیر پا است. در انتهای روز که به رختخواب می‌روید و صبح پیش از بلند شدن از رختخواب، چند دقیقه پاهایتان را ماساژ دهید. با استفاده از روغن ماساژ یا لوسیون به هنگام ماساژ پوست می‌توانید به رطوبت رسانی پوست خشک و پاشنه ترک خورده و پینه بسته کمک کنید.

11. طب سوزنی

 در این روش پزشک سوزن‌های نازکی را وارد نقاط خاصی از بدن می‌کند و از این طریق هم درد را کاهش می‌دهد و هم فرآیند بهبودی را تسریع می‌کند.

12. تحریک الکتریکی عصب

 در تحریک الکتریکی عصبی، دستگاهی را روی ناحیه دردناک قرار می‌دهند و از طریق جریان الکتریکی که به آن قسمت ارسال می‌نماید از شدت درد  و آسیب می‌کاهند.

13. اولتراسوند

در این روش از امواج صوتی که فرکانس بالایی دارند استفاده می‌شود و با تحریک جریان خون در ناحیه دردناک به درمان بافت‌های عمیق آسیب دیده کمک می‌کنند و روند بهبودی را تسریع می‌بخشند.

14. عمل جراحی

در اغلب موارد انجام اقدامات اولیه باعث تسکین درد و بهبود بیماری می‌شود اما در برخی موارد نادر که روش‌های قبلی نتوانند درد را کاهش دهند و درد، ناشی از اختلال یا بیماری دیگری نباشد، انجام عمل جراحی ضرورت می‌‌یابد و پزشک متخصص بر اساس علل و نشانه‌های بیماری به این نتیجه می‌‌رسد که کدام نوع جراحی از قبیل جراحی انحراف انگشت شست، جابجا کردن استخوان، یا جابجا کردن انگشت چکشی مورد نیاز است.

1. رژیم غذایی متعادلی را برای حفظ سلامت بدن داشته باشید. انواع میوه، غلات، حبوبات و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید. اما بیشتر بر روی یک رژیم غذایی ضد التهابی تمرکز کنید. مواد غذایی ضد التهابی شامل سبزیجات برگ سبز، سبزیجات تازه، انواع میوه، غلات، ماهی، چای گیاهی و روغن زیتون است.
2. به طور مرتب ورزش کنید اما از ورزش‌هایی را انتخاب کنید که فشار کمی به بدن شما وارد می‌‌کند تمرینات ورزشی سبک مانند پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری،می‌‌توانند هم به حفظ سلامت و بهبود دامنه حرکات پای شما کمک کنند و هم به کشش عضلات شما و جلوگیری از خشک شدن و سفت شدن  آنها کمک کنند.
3. پا قلب دوم شماست پس لایق بهترین کفش‌هاست. برای مراقبت از پاهای خود کفش طبی بپوشید. در هنگام ورزش نیز از کفش ورزشی مناسبی که کفی و زیره استانداردی دارند استفاده کنید و از کفی‌های طبی و محافظ پا استفاده کنید. به علاوه تا حد امکان از پوشیدن کفش پاشنه بلند خودداری کنید.

4. چاقی و اضافه وزن فشار زیادی را به پا وارد می‌‌کند و می‌‌تواند عوارض زیادی برای پاهای شما  داشته باشد. پس اگر اضافه وزن دارید بهتر است وزن خود را کاهش دهید و به حفظ سلامتی بدن خود کمک نمایید.

سخن پایانی

درد زیر پنجه پا یا متاتارسالژی عارضه‌ای است که به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود. اما شایع‌ترین علت آن فشار بیش از اندازه بر استخوان‌های متاتارسال است. ورزش‌های سنگین به همراه دویدن و پریدن‌های مکرر و استفاده از کفش‎‌های تنگ یا پاشنه بلند علل اصلی بروز این عارضه هستند. با استراحت و برداشتن فشار از روی پا، پوشیدن کفش مناسب و استفاده از پدهای متاتارسال در اغلب موارد این مشکل حل خواهد شد اما در صورت داشتن درد شدید و بی نتیجه بودن اقدامات اولیه، برای تشخیص علت و درمان آن به پزشک مراجعه کنید.

منبع:

my.clevelandclinic/metatarsalgia