رها حسینی
شکستگی استرسی نوعی شکستگی ناکامل است که بهصورت یک ترک کوچک در استخوان ایجاد میشود. این شکستگیها زمانی ایجاد میشوند که ضربه و فشاری بیش از حد ظرفیت استخوان به طور مکرر به استخوان وارد شود. شدت هر کدام از این ضربات درحدی نیست که باعث شکستگی استخوان سالم شوند، ولی تکرار آنها در طی زمان باعث تسلیم شدن استخوان و آسیب به ساختار استخوان شود.
این شکستگیها اغلب در اندامهای تحتانی یعنی لگن، ساق پا، زانو، مچ و کف پا ایجاد میشود و علت اصلی آن استفاده نادرست از اندامها و اعمال فشار بیش از توان تحمل فرد است.
این نوع شکستگی با شکستگی ناشی از صدمه مثل پیچخوردگی شدید مچ پا یا خرد شدن استخوان در اثر تصادف متفاوت است. در شکستگی ناشی از صدمه، نیروی زیادی به طور ناگهانی به استخوان فشار وارد میکند که میتواند منجر به شکستگی حاد آن شود. اما در شکستگی استرسی پا تنشی یا فشاری با دویدن، راه رفتن، ایستادن و پریدن به صورت مداوم به قسمتی از پاها فشار میآوریم که باعث میشود استخوان شکسته شود اما جابجا نمیشود.
این نوع شکستگی در نظامیانی که زیاد رژه میروند (مارچ فراکچر) و ورزشکاران بخصوص دوندگان استقامت و کسانی که ژیمناستیک، بسکتبال، تنیس یا باله کار میکنند شایعتر است. به علاوه زنان ورزشکار بیش از مردان ورزشکار به این عارضه دچار میشوند. افزایش سن، کاهش تراکم استخوان و ابتلا به پوکی استخوان نیز احتمال بروز آن را بالا میبرد. طبق تحقیقات انجام شده این نوع شکستگی در نژاد سفید بیش از نژادهای دیگر مشاهده شده است.
شایعترین محل شکستگی استرسی، استخوانهای متاتارس دوم و سوم در کف پا هستند. هرچند در استخوان پاشنه، نازک نی و استخوان ناویکولر هم دیده میشود.
فهرست مطالب
علت بروز شکستگی استرسی استخوان پا چیست؟
علائم شکستگی استرسی کف پا چیست؟
شکستگیهای استرسی چگونه درمان میشوند؟
بطور کلی عمده ترین علت شکستگی استرسی استخوان پا ناشی از وارد شدن فشار ناگهانی و غیر طبیعی برروی استخوانهای سالم (Fatique Fracture) و فشار طبیعی بر روی استخوان ضعیف (Insufficiency Fracture) است. عوامل زیر میتواند در بروز شکستگی استرسی استخوان ساق و کف پا (شکستگی لیسفرانک) نقش داشته باشند:
افرادی که ورزشی را جدیدا شروع کردهاند و تمرینهای سنگین و بیش از حد توان بدن انجام دهند یا ورزشکارانی که اخیرا شدت یا مدت تمرینات خود را ناگهان افزایش دادهاند ممکن است به شکستگی استرسی استخوان پا دچار شوند. زیرا اگر بدن آمادگی لازم برای انجام ورزش خاصی را نداشته باشد و ناگهان آن ورزش را با شدت زیادی انجام دهد بدن خود را در معرض تنش و استرس قرار میدهد.
استفاده از وسایل ورزشی غیراستاندارد یا پوشیدن کفشهای نامناسب، فرسوده یا خیلی خشک در حین ورزش احتمال این آسیب را بیشتر کند.تغییر زمین بازی مثل تغییر زمین تنیس از چمن به خاکی یا تغییر محل دویدن از محل سرپوشیده به فضای بیرون نیز میتواند احتمال این شکستگی را زیاد کند.
عدم انجام حرکات و برنامه ورزشی به طور صحیح میتواند فشار زیادی به استخوان وارد کند و باعث آسیب به آن شود. به علاوه استراحت نکردن در حین ورزش یا ادامه دادن به تمرین با وجود احساس درد در پاها احتمال ایجاد این نوع شکستگی را افزایش میدهد.
گاهی این نوع شکستگیها در کسانی دیده میشود که به یک بیماری زمینهای مانند روماتیسم، پوکی استخوان یا دیابت مبتلا هستند یا کسانی که دچار شکستگی قبلی بودهاند و استخوان آنها ضعیف شده است. این افراد ممکن است حتی با فعالیت های بدنی معمولی هم دچار این شکستگی شوند که به آن نارسایی استخوانی میگویند.
گاهی ممکن است استفاده بیش از حد از پاها باعث شکستگی استرسی شود. زیرا زمانی که ماهیچهها خسته شوند دیگر نمیتوانند شوک اضافه را تحمل کنند برای همین تنش اضافه را به استخوان منتقل میکنند.
افرادیکه دچار بدشکلیهای پا هستند مثلا پاهایشان ساختار صحیحی ندارند مانند آنچه در پاپرانتزی اتفاق میافتد یا عضلات ساق ضعیف و کم انعطاف باشند یا طول ساق دو پا با هم متفاوت باشد، تحمل بار کمتری نسبت به دیگران دارند و در معرض شکستگیهای استرسی قرار دارند. علاوه بر این چنانچه فردی به کف پای صاف، قوس زیاد کف پا یا انحراف انگشت شست مبتلا باشد، یا حتی پایش تاول بزند، به خاطر درد، ممکن است پایش را در وضعیت نامناسبی بر روی زمین قرار دهد و همین عامل میتواند موجب توزیع نامناسب فشار روی استخوان و شکستگی آن شود.
مهمترین علامت این نوع شکستگی تنشی استخوان درد، تورم یا کبودی در ناحیه آسیبدیده است. در ابتدا بیمار فقط در حین ورزش یا فعالیت در پای خود احساس درد دارد که با استراحت کمتر میشود. اما با شدیدتر شدن بیماری، درد بیمار نه تنها در حین فعالیت بلکه در حین استراحت هم وجود دارد.
بیشتر بدانیم: آسیب دیدگی میانه پا شکستگی لیف استرانگ
مهمترین راهکارها برای درمان شکستگی استرسی عبارتند از :
در صورتیکه شکستگیهای استرسی پا بهدرستی درمان شوند، استخوان بدون هیچ عارضهای ترمیم مییابد و بیمار میتواند پس از هفتهها استراحت و با از بین رفتن کامل درد دوباره به فعالیتهای بدنی و ورزشی قبل برگردد. اما توجه به این نکته ضروری است که در زمان شروع مجدد ورزش، شدت و مدت تکرار فعالیتها باید بهتدریج افزایش یابد. اگر فعالیت بدنی دوباره با سرعت نامناسب شروع شود یا در طی دوره درمان بدوید یا روی پای خود فشار بیاورید، ترک استخوان دوباره باز میشود و شکستگی استرسی مجدداً با شدت بیشتری اتفاق خواهد افتاد و این بار درمان آن به مراتب مشکل تر خواهد بود.
با انجام راهکارهای زیر میتوانید مراقبت بیشتری از پاهای خود داشته باشید و از مشکلات منجر به ایجاد شکستگی تنشی استخوان جلوگیری کنید:
سخن پایانی
شکستگی تنشی یا استخوانی نوعی شکستگی یا ترک در استخوان است و زمانی اتفاق میافتد که فشاری بیش از توان تحمل به صورت مکرر به استخوان وارد شود. در این نوع شکستگی، استخوان شکسته میشود اما جابجا نمیشود. با استراحت و انجام اقدامات درمانی استخوان آسیبدیده بعد از چند هفته بهبود مییابد اما اگر اقدامات پیشگیرانه رعایت نشود ممکن است شکستگی استرسی با شدت بیشتری مجددا اتفاق بیافتد.
منبع: