رها حسینی
درد سیاتیک به دردی گفته میشود که ممکن است در پایین کمر ایجاد و در پا منتشر شود یا با ضعف پا و یا سوزن سوزن شدن کف پا و یا حتی درد انگشتان پا همراه باشد. این درد به علت تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک به وجود میآید و زمانی که درگیر میشود ممکن است در هر نقطهای از امتداد عصب، درد احساس شود اما بقیه قسمت ها فاقد درد باشد.
عصب سیاتیک یکی از بزرگترین و طولانیترین عصبهای بدن است که از قسمت زیر ستون مهرهها یعنی از کنار دیسکهای پایینی کمر شروع شده و در امتداد استخوان لگن و باسن و پشت ران، وارد ساق پا شده و تا مچ پا، کف پا و انگشتان پا ادامه پیدا میکند. به همین دلیل علائم سیاتیک میتواند از درد کمر تا سوزش کف پا را شامل شود. اما تشخیص آن از مشکلات دیگر پا بسیار اهمیت دارد. زیرا گاهی بیماری با درد زانو به پزشک مراجعه میکند و قصد تعویض مفصل زانو را دارد در صورتی که با انجام آزمایشات دقیقتر مشاهده شده که این زانو درد چیزی جز گرفتگی عصب سیاتیک نیست و با درمان ساده سیاتیک مشکل زانو نیز برطرف شده است.
درد سیاتیک که در مردان شیوع بیشتری دارد ممکن است به علت فشار دیسک کمر، جابجا شدن مهرههای کمر یا حتی اسپاسم یک عضله در لگن باشد که میتواند موجب تحریک عصب سیاتیک شود. هر چند عوامل دیگری نیز در ایجاد آن موثر هستند. این درد گاهی به صورت ناگهانی بروز میکند اما گاهی به طور تدریجی شروع شده و با گذشت زمان افزایش مییابد و زمانی که مینشینید، بلند میشوید عطسه یا سرفه میکنید بدتر میشود و در موارد خیلی شدید ممکن است حتی کنترل مثانه یا روده نیز از دست برود. ویژگی خاص درد عصب سیاتیک این است که معمولاً یکی از پاها را درگیر میکند و از یک درد خفیف تا درد تیرکشنده و ناتوانکننده متغیر است.
فهرست مطالب
همانطور که گفته شد درد عصب سیاتیک هنگامی ایجاد میشود که عصب سیاتیک تحت فشار قرار گیرد. علل زیر میتواند عامل اصلی فشار یا عاملی زمینه ساز برای این عارضه باشند:
درگیری عصب سیاتیک غالباً با ضعف و بیحسی و خوابرفتگی همراه است و چنانچه فشار بر روی عصب سیاتیک زیاد باشد ضعف شدیدی در ساق پا حس خواهد شد و ممکن است به اختلال درعملکرد روده و بیاختیاری ادرارو مدفوع بیانجامد. تفاوت درد سیاتیک با دردهای دیگر کمر این است که این درد از پایین کمر شروع میشود و در بسیاری موارد در زیر زانو منتشر میشود.
علائم سیاتیک میتواند، جزئی و تحریک کننده یا شدید و ناتوان کننده باشد. سیاتیک پای چپ و راست میتواند با یک یا چند علائم زیر همراه باشد:
بعد از معاینه بالینی مهمترین راه تشخیص گرفتگی عصب سیاتیک، تست نوار عصب و عضله میباشد. در صورتیکه شک به درگیری عصب سیاتیک به خاطر دیسک کمر باشد MRI کمری کمک کننده خواهد بود.
مهمترین خطری که سیاتیک میتواند داشته باشد این است که در صورت عدم درمان، قدرت پاها به تدریج کم میشود و فرد به ضعف مزمن عضلات دچار میشود که گاهی خود را با لاغری پا نشان می دهد. به علاوه دردی که مدت زمانی طولانی ادامه یابد نسبت به درمان مقاوم میشود و به سختی بهبود خواهد یافت.
درمان سیاتیک با توجه به علت ایجاد و شدت آن متفاوت است و در بیشتر موارد با روشهای غیرجراحی قابل درمان است اما در صورتیکه عارضه شدید باشد و با درمانهای اولیه بهبود نیابد و بیمار دچار عدمکنترل دفع یا ضعف در پاها باشد، ممکن است پزشک جراحی را تجویز نماید. سیاتیک درمانهای بسیار متنوعی دارد ولی انتخاب درمان صحیح توسط پزشک متخصص انجام گیرد از مزمن شدن و غیرقابل درمان شدن آن جلوگیری میکند.
1. کمپرس سرد و گرم: استفاده از کمپرسهای سرد و گرم به صورت تناوبی در درمان سیاتیک پای چپ و راست موثر است. کمپرس سرد در ابتدا باعث کاهش التهاب و درد و کمپرس گرم با افزایش سرعت گردش خون به کاهش اسپاسم عضلات کمک میکند.
2. مصرف داروهای بدون نسخه: داوهای مسکن همچون استامینفون، ایبوپروفون و ناپروکسن میتواند در کاهش دردهای سیاتیک مفید باشد.
3. انجام حرکات کششی: از یک فیزیوتراپ و یا پزشک حرکات کششی مناسب را یاد بگیرید. تمرینات تقویتی عضلات و ورزشهای هوازی ساده را میتوانید برای در خانه برای دردهای ناشی از سیاتیک انجام دهید.
بیشتر بدانیم: آموزش جامع ماساژ پا
برای مشاهده و خرید انواع کفش طبی کلیک کنید
با انجام چند اقدام ساده تا حدود زیادی میتوان از آسیب به عضلات و اعصاب پا و کمر جلوگیری کرد و از بدن خود به نحو بهتری مراقبت نمود:
3. هنگام برداشتن اجسام سنگین مراقب بدن خود باشید. اگر مجبورید که برای مدت طولانی سرپا بایستید، یک جعبه را زیر پای خود قرار داده و هر بار یکی از پاهای خود را روی آن قرار دهید. زمانی که جسم سنگینی را از زمین بلند میکنید، کمر خود را صاف نگه داشته و تنها زانوهای خود را خم کنید و جسم سنگین را در نزدیکی بدن خود نگه دارید.
5. هنگام پیادهروی یا ورزش از کفش مخصوص پیادهروی یا کفش ورزشی استفاده کنید. میتواند برای مشاهده انواع کفشهای ورزشی مردانه یا کفشهای ورزشی زنانه به بانک کفش سری بزنید.
6. عدم استعمال دخانیات. نیکوتین خون رسانی به استخوان را کاهش میدهد. ستون فقرات و دیسکهای مهرهای را ضعیف میکند و فشار بیشتری را به ستون فقرات و دیسکها وارد میکند.
7. استفاده از رژیم غذایی سالم و حفظ تناسب اندام فشار کمتری به ستون فقرات شما وارد میکند.
درد ناشی از سیاتیک ممکن است خفیف یا شدید باشد و شدت درد هم در افراد مختلف متفاوت است. ولی در اغلب موارد با استراحت و بدون اقدام درمانی جدی بعد از 4 تا 8 هفته درمان میشود. اما افرادی که دچار ضعف و بیحسی در پاها و اختلال در عملکرد شکم و مثانه میشوند، احتمالاً برای درمان بیماری خود به جراحی نیاز خواهند داشت. با انجام چند اقدام پیشگیرانه مثل ورزش و استفاده از کفش طبی میتوان از بروز این دردها جلوگیری کرد.
منبع: