قارچ ناخن نوعی عفونت قارچی است که غالبا در ناخنهای پا اتفاق میافتد زیرا انگشتان پا اغلب گرم و مرطوب هستند و محیط بسیار مناسبی برای رشد قارچ ها به شمار میروند. این عفونتها از طریق ترکهای ناخن یا بریدگیهای پوستی به زیر ناخنها نفوذ میکنند و همه اجزای ناخن مثل ماتریکس، صفحه و بستر ناخن را در برمیگیرند. این عفونت می تواند باعث تغییر رنگ ناخن و ضخیم تر شدن و بدبو شدن آن میشود و در صورتی که درمان نشود به سرعت گسترش یافته و ناخنهای دیگر پا، انگشتان پا و حتی ناخنهای دست را درگیر کند.
عفونت قارچی ناخن میتواند هر فردی را در هر سنی درگیر کند، اما این نوع عفونت بیشتر در افراد مسن شایع است. زیرا با افزایش سن، ناخنها خشک و شکننده شده و ترکها میخورند و همین امر احتمال ورود قارچ ها به زیر ناخن را افزایش میدهد.
عفونت قارچی ناخن که با نام انیکومایکوزیس (Onychomycosis) نیز شناخته میشود؛ میتواند بهدلیل رعایت نکردن بهداشت ایجاد یا از شخصی به شخص دیگر سرایت کند.
ابتلا به قارچ ناخن تا مدت ها پنهان میماند این قارچها در زیر ناخن و از پروتئین و کراتین ناخن تغذیه میکنند و زمانیکه به اندازه کافی رشد و تکثیر یافتند علائم عفونت اولیه ظاهر میشود. ناخن شست پا و ناخن انگشت کوچک پا بیشتر از سایر ناخنها در معرض ابتلا به عفونت قارچی هستند چرا که بیشتر از همه در تماس مستقیم با کفش هستند.
فهرست مطالب
علل ابتلا به قارچ ناخن چیست؟
- در افراد سالم و عادی، عفونت قارچی ناخن بیشتر بهخاطر تعریق و رطوبت و عدم رعایت بهداشت فردی ایجاد میشود. مرطوب بودن یا خیس بودن پاها برای مدت زمان طولانی و پوشیدن کفش یا جورابهای کثیف از عوامل ابتلا به این بیماری هستند.
- این بیماری میتواند از طریق دیگران به فرد سرایت کند. یکی از مکانهای اصلی انتقال قارچ، دوشهای همگانی در استخرها یا باشگاههای ورزشی است. مراجعه به سالنهای زیبایی برای پدیکور یا مانیکور کردن ناخنها نیز عامل دیگری برای انتقال قارچ از وسایل آلوده به ناخنهای فرد است.
- ورزشکاران بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به قارچ هستند، پوشیدن کفش و جورابهای تنگ، عرق کردن پاها و ضربه خوردن مکرر ناخنها در حین تمرین آنها را مستعد ابتلا به قارچ ناخن یا قارچ پوستی پا یا همان بیماری پای ورزشکاران میکند.
- ابتلا به برخی از بیماریها مثل دیابت یا بیماریهایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکنند نیز احتمال ابتلا به قارچ ناخن را افزایش میدهد. ابتلا به قارچ در افراد دیابتی ممکن است آنان را به زخم پای دیابتی مبتلا کند. استفاده از کفش طبی دیابتی یا صندل دیابتی به دلیل امکان تنفس پذیری پا امکان ابتلا به قارچ ناخن را کاهش می دهد.
- استفاده زیاد از لاک و ناخن مصنوعی یا آسیب دیدن ناخن فرد را مستعد ابتلا به عفونت قارچی میکند.
- افزایش سن در ابتلا به انواع عفونتها تاثیرگذار است. عموما افراد بزرگسال بیشتر در معرض ابتلا به عفونتهای قارچی ناخن هستند چون گردش خون ضعیفتری دارند و ناخنها با افزایش سن کندتر رشد میکنند و ضخیم میشوند.
- پوشیدن جوراب یا کفشهای نامناسب که اجازه تنفس به پا را نمیدهد.
علائم قارچ ناخن پا
- تغییر رنگ ناخن: ممکن است ناخن به رنگ سفید، سیاه، زرد یا سبز دربیاید
- ضخیم شدن و سفت شدن بیش از حد ناخن
- بوی بد ناخن پا
- ظاهر غیر طبیعی ناخن مانند حالت فاسد شدن: ناخن با پیشرفت عفونت شکننده میشود و قطعههای کوچکی از آن جدا میشود یا حتی به طور کامل میافتد.
- تشکیل شیارهایی عمودی روی ناخن پا و شکاف خوردن عمودی روی ناخن
- سطح ناصاف ناخن و وجود فرورفتگی هایی روی سطح ناخن
- احساس درد که ممکن است خفیف یا شدید باشد و ممکن است دائمی یا به صورت دوره ای باشد
- تجمع آلودگیهایی زیر ناخن
خطرات ابتلا به قارچ ناخن
از آنجایی که قارچ ناخن معمولا دردناک نیست، خیلی از افراد به سراغ درمان آن نمیروند. اما لازم است بدانید نادیده گرفتن این عفونت قارچی که معمولا در انگشتان پاها دیده میشود، می تواند عوارض و عواقب ناخوشایندی داشته باشد مثل:
- درد پاها: وقتی ناخنهای پا ضخیم و عفونی شوند راه رفتن و پوشیدن کفش را برای فرد مشکل میکنند.
- گسترش قارچ: در صورتی که عفونت قارچی درمان نشود میتواند به اطراف ناخن، پوست پا و حتی ناخنها و انگشتان دیگر منتشر شود. این قارچ ها همچنین میتوانند منجر به عفونتهای تناسلی در فرد شوند.
- عفونتهای گسترده: ابتلا به قارچها برای بیماران دیابتی و بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی بدن بسیار خطرناک است. این عفونت میتواند وارد خون شده و زندگی فرد را تهدید کند.
- از دست دادن ناخنها: گاهی ممکن است عفونت باعث شل شدن و افتادن ناخن شود. گاهی نیز به دلیل عدم درمان، عفونت زیر ناخن تشدید میشود و لازم است که ناخن برداشته شود. تا محیط مرطوب و مناسب گسترش عفونت از بین برود.
درمان قارچ ناخن
الف- درمانهای پزشکی قارچ ناخن
- دارو درمانی: در ابتدا پزشک با توجه به میران گسترش قارچ دارو تجویز میکند این داروها میتواند شامل قرصهای خوراکی، کرم یا محلولهایی باشند که مانند لاک روی ناخن زده میشوند و در بهبود سریعتر عارضه بسیار موثرند.
- جراحی: در صورت وخیم بودن شرایط بیمار یا موفقیتآمیز نبودن روشهای دیگر با توجه به تشخیص پزشک ممکن است ناخن را بطور موقت بردارند تا بتوان داروی ضد قارچ را بطور مستقیم روی عفونت زیر ناخن استفاده کرد.
- کرایوتراپی (تکنیک فریز): در این روش ضایعات قارچی پا با یک محلول بسیار سرد (محلول مایع نیتروژن یا نیتروس اکساید) فریز میشوند. روش کرایوتراپی یک تکنیک استاندارد برای درمان قارچ ها و همچنین زگیلها است که در مطب پزشک انجام میشود و هر مرحله از درمان کمتر از یک دقیقه طول میکشد.
- درمان با مواد شیمیایی: در صورتی که عفونت قارچی فقط سطح ناخن را دچار آسیب نموده باشد میتوان با استفاده از یک ماده شیمیایی حاوی 40 درصد اوره، سطح آسیب دیده را برداشت. به این صورت که بیمار ماده شیمیایی را روی ناخن خود گذاشته و روی آن را بپوشاند و صبح ناخن خود را بشوید با انجام این کار به مدت دو هفته بخش آسیب دیده و عفونی ناخن به مرور در ماده شیمیایی حل شده و از بین میرود.
- درمان با لیزر: لیزر با انتشار انرژی نوری میتواند قارچها را نابود کند. بر اساس نتایج پژوهشهای انجام شده، لیزر درمانی کاملاً ایمن است و 90 درصد موارد پس از 3 ماه با موفقیت درمان میشود.
ب- درمانهای خانگی قارچ ناخن
- مراقبت از ناخنها: ناخنها را همیشه کوتاه نگه دارید. هر روز پاهای خود را با آب گرم شسته و پس از خشک کردن آنها، کرم یا پماد مخصوص را بمالید.
- درمان با سرکه سیب: سرکه سیب یکی از بهترین درمانهای قارچ ناخن است. برای استفاده از این روش یک فنجان سرکه، یک فنجان نمک اپسوم و شش فنجان آب گرم را با هم مخلوط کرده و به مدت یک ماه روزی دوبار پاها را در آن قرار دهید.
- عصاره برگ زیتون: استفاده از عصاره برگ زیتون میتواند به عنوان مکمل درمان قارچها باشد. این عصاره خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و کاهشدهنده چربی و سم زدایی بسیار بالایی نیز دارد.
- روغن درخت چای: روغن درخت چای نیز دارای خاصیت ضد قارچی و ضد عفونی کنندگی بالایی است برای استفاده از آن ناخن را به مدت 10 دقیقه در روغن رقیق نشده درخت چای نگه دارید و سپس روی ناخن را با مسواک تمیز کنید. این کار را باید تا زمان رشد کامل ناخن جدید تکرار کرد.
- روغن پونه کوهی: روغن پونه کوهی نیز از جمله روغنهای گیاهی دارای خواص ضد قارچی است. روغن پونه را با روغن چای نیز میتواند با یکدیگر ترکیب کنید. توجه داشته باشید این ترکیب در برخی موارد میتواند واکنشهای آلرژیک را به همراه داشته باشد
- روغن پرتقال: روغن پرتقال یک داروی ضد قارچ طبیعی است که میتوان آن را به طور مستقیم روی ناخن به کار برد. چند قطره از این روغن را روی ناخن بریزید وبگذارید یک ساعت روی ناخن بماند. سپس با آب بشویید.
- سیر: سیر از روشهای درمانی است که برای از بین بردن قارچ ناخن توصیه میگردد. چند حبه سیر را در خرد کرده و هرروز به مدت 30 دقیقه برروی موضع قرار دهید.
- دستها و پاها را بهطور بشویید و ناخنها را خشک و کوتاه نگه دارید.
- از جورابهایی استفاده کنید که عرق را به خود جذب میکنند. به علاوه هر روز جورابهای خود را بعد از استفاده بشویید.
- کفشهایی را انتخاب کنید که امکان هواخوردن را به پاهای شما بدهد و کمتر باعث تعریق و مرطوب شدن پا شوند.
- از پودرها و افشانههای ضد قارچ در داخل کفش و روی پای خود استفاده کنید.
- در مکانهای عمومی مثل استخر پا برهنه راه نروید. یا از دمپاییهای عمومی استفاده نکنید. در این مکانها همیشه دمپاییهای مخصوص خود را همراه داشته باشید.
- هنگام مراجعه به آرایشگاهها از ضدعفونی شدن وسایل بعد از هر بار استفاده اطمینان حاصل کنید.
- از لاکها و ناخنهای مصنوعی کمتر استفاده کنید.
سخن پایانی
قارچ ناخن عارضهای است که به دلیل عدم رعایت بهداشت یا سرایت در مکانهای عمومی از طریق رشد قارچها به وجود میآید. عدم توجه و درمان این قارچها در طولانی مدت فرد را به عوارض بسیاری دچار میکند تا جایی که راه رفتن و فعالیت روزانه او را مختل میکند. زمانی که بیمار مبتلا به قارچ دچار دیابت یا نقص سیستم ایمنی بدن باشد این عوارض بسیار سخت تر وخطرناک تر خواهند بود.
قارچ ناخن از کدوم قسمت از ناخن شروع و گسترش پیدا میکنه؟
پاسخ: قارچ ناخن از قسمت نوک ناخن شروع شده و به سمت پایین و ریشه گشترش می یابد